همای سعادت؛ از شکوه اسطوره تا شکفتن اراده

خبر مربوط به رؤیت و دیده شدن پرنده «هما» در منطقه البرز مرکزی و در منطقه طالقان که در ایران به «همای سعادت» معروف بوده و نماد سعادت و خوشبختی است، درچند روز در میان کاربران فضای مجازی داغ شده و با خوانش‌ها و روایت‌های گوناگونی همراه شده است. از خوانش‌های نشانه‌شناسانه و اسطوره‌ای گرفته تا تحلیل‌های جامعه‌شناختی و سیاسی.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همای سعادت کیست؟

به گزارش هم میهن؛ شاید پرسش از اینکه همای کیست؟ ذهن را متوجه یکی از شخصیت‌های سریال پایتخت به همین نام کند که همسر نقی معمولی بود و «ریما رامین‌فر» نقش آن را بازی کرده بود. البته نویسنده فیلمنامه هم نام این کاراکتر را از همین معنا گرفته بود. از قصه‌ای اسطوره‌ای درباره پرنده هما که به آن «همای» هم می‌گویند.

مرغ استخوان‌خوار یا کرکس ریش‌دار، گونه‌ای پرنده شکاری بزرگ‌جثه از تیره بازان و راسته بازسانان است که در کوه‌های مرتفع آفریقا، جنوب اروپا و آسیا ازجمله مناطقی از ایران همچون منطقه حفاظت‌شده گنو زندگی می‌کند.

هُما در تمام طول سال یک جا می‌ماند و هر فصل فقط یک یا دو تخم می‌گذارد. این پرنده مانند دیگر کرکس‌ها عمدتاً لاشه‌خوار است، اما عمده غذای آن را مغز استخوان تشکیل می‌دهد. هما استخوان‌های بزرگ را از ارتفاع زیاد به روی سنگ‌ها پرتاب می‌کند تا به قطعات کوچک‌تر شکسته شود.

گاهی هم از لاک‌پشت‌های کوچک زنده به همین روش تغذیه می‌کند. این پرنده تنها گونه کرکس است که رژیم غذایی آن تقریباً منحصراً (۷۰ تا ۹۰ درصد) استخوان است. هما در کوه‌های بلند جنوب اروپا، قفقاز، آفریقا، شبه‌قاره هند و تبت، زندگی و تولیدِ مثل می‌کند. تخم‌گذاری این پرنده در میانه زمستان با یک یا دو تخم صورت می‌گیرد که در آغاز بهار جوجه‌دار می‌شوند.

هُما را می‌توان در ارتفاعات و مناطق کوهستانی یافت. این جانور در ارتفاعی بین ۳۰۰ تا ۴۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا زیست می‌کند و بیشتر اعضای این گونه در ارتفاعی بیش از ۲۰۰۰ متر سکونت می‌کنند. هُما اغلب مناطق متروک و صخره‌ای یا دره‌های مشرف به مراتع جایی که چرندگان و شکارگران آن‌ها زیست می‌کنند را کنام خود می‌کند. زیست در چنین مناطقی امکان دسترسی بالقوه جانور به اجساد جانوران شکارشده و مُردار را فراهم می‌کند.

جمعیت این گونه همچنان در حال کاهش است. تا ژوئیه ۲۰۱۴، در فهرست سرخ آی‌یوسی‌ان (IUCN) گونه‌های تهدیدشده طبقه‌بندی شد؛ بااین‌حال، طبقه‌بندی بعدی نشان داد که این گونه در خطر انقراض قرار ندارد، در ارزیابی دوباره هما به‌عنوان یک گونه «نزدیک تهدید» تعریف شده‌است.

شمایل یک اسطوره

همچنان که «ققنوس» در افسانه‌های مصر و یونان، صاحب کرامت است، «هما» در ادبیات ایران نماد سعادت است. درست بر عکس «جغد» که آن را نماد شقاوت و شومی می‌دانند که البته این برچسب و برداشت را می‌توان مانعی در تماشای شکوه و زیبایی جغد دانست.

همانطور که اشاره شد از هما یا همای در اندیشه اسطوره‌ای و ادبیات کهن فارسی به‌عنوان پرنده خوشبختی و سعادت یاد شده که نماد فر و شُکوه و شُگون است. چنانکه در فرهنگ دهخدا آمده: «مرغی است که او را مبارک دارند و، چون پیدا شود مردم به تفأل در زیر سایه او روند».

دیدگاه کارشناسان محیط‌زیستی

فارغ از روایت‌های ادبی و اسطوره‌ای که پرنده هما را در شمایل افسانه‌ای بازنمایی می‌کند، کارشناسان محیط‌زیست و جانورشناسی از واقعیت آن از منظر علمی می‌نگرند. براین‌اساس الهه موحدی، کارشناس محیط‌زیست در مصاحبه‌ای گفت: «هما، پرنده‌ای شکاری از تیره بازان و راسته بازسانان است که مانند دیگر کرکس‌ها و لاشه‌خوار‌ها معمولاً از گوشت و استخوان لاشه‌های تازه تغذیه می‌کند و به‌واسطه قدرت فک‌هایش، استخوان‌های کوچک را خرد کرده و از آن‌ها نیز تغذیه می‌کند.»

به گفته این کارشناس محیط‌زیست: «این پرنده که از نظر فاصله بین نوک دو بال، بزرگترین پرنده کشور ما محسوب می‌شود، بومی مناطق مرتفع کوهستانی آفریقا، آسیا و اروپاست و در کشور ما نیز معمولاً در مناطق کوهستانی البرز و زاگرس زندگی می‌کند. در نوک منقار این پرنده، پر‌های بلندی است که شبیه به سبیل دیده می‌شود.

این پرنده برخلاف عقاب خیلی شکارگر نیست.» این کارشناس محیط‌زیست در رابطه با چرایی نماد خوشبختی دانستن این گونه ارزشمند، توضیح داد: «از قدیم‌الایام در ادبیات و پیشینه تاریخی ما به همای سعادت معروف بوده و دلیل آن هم این است که در گذشته که برخی مردگان خود را به‌جای خاکسپاری در بالای تپه‌ها و کوه‌ها، آسمان‌سپاری می‌کردند، پرندگان برای خوردن جسد متوفی می‌آمدند و زمانی که تمام بخش‌های عضلانی آن متوفی خورده می‌شد، استخوان‌ها باقی می‌ماند و اگر هما می‌آمد و استخوان‌ها را می‌خورد، برای مرده‌ای که هما با ظاهر جذاب و بزرگ خود برای خوردن استخوان‌ها می‌آمد، می‌گفتند که این مرده دچار سعادت شده و یک زندگی ابدی خیلی خوبی را خواهد داشت.»

براساس سخنان کارشناسان محیط‌زیستی و برخلاف تصور عامه، «هما» معمولاً در ارتفاعی بسیار بالاتر از سطح دریا زندگی می‌کند و معمولاً لانه‌سازی در پرتگاه‌ها و صخره‌های دور از دسترس را ترجیح می‌دهد. این مورد، همچنین کاهش جمعیتی که در سال‌های اخیر تجربه کرده است باعث شده تا کمتر در دید مردم عادی قرار گیرد، اما اینکه گفته می‌شود این پرنده هر چندسال یکبار دیده می‌شود، درست نیست. «هما» همیشه در کشور ما وجود دارد و در بسیاری از مناطق قابل رؤیت است.

اسطوره یا اراده؟

واقعیت این است که رؤیت پرنده هما در طالقان ذیل همان روایت‌های اسطوره‌ای با خوانش خوشایندی مواجه شده که آن را به فال نیک گرفته‌اند تا آن را بشارت حال خوب بدانند و به نشانه امید گره بزنند، اما جامعه‌شناسان و مردم‌شناسان معتقدند که این واکنش‌ها اغلب از سر و سریر نگاه اسطوره‌ای و نشانه‌شناسی تاریخی و فرهنگی نیست تا شُکوه یک اسطوره را پاس بدارد، برآمده از استیصال ملتی است که به هر نماد و نشانه‌ای چنگ می‌زند تا رنج زیستناش را التیام بخشد تا با امید بستن به اسطوره، استیصال خویش را تاب آورد.

چنانکه دکتر محمد فاضلی، جامعه‌شناس در توئیتی نوشت: «امروز بار‌ها با پرسش مخاطبانم در صفحات مجازی خودم رو به شدم: «به‌نظر شما چرا ویدئوی مشاهده پرنده هما اینقدر استقبال و پخش شده است؟» جواب خودم: «استیصال فرد ایرانی در وضع اقتصادی و اجتماعی حاضر، پاسخی درونی به تحقیرشدن در این وضعیت، امید بستن به اسطوره.»

در یک تحلیل نشانه‌شناختی که مبتنی بر رویکرد‌های روانکاوانه است، اسطوره‌ها، برآیند میل و آرزو‌ها و رویا‌های جمعی ماست که وقتی سرکوب می‌شوند، مدام از دل نشانه‌ها احیا می‌شوند تا به حیات پردرد ما معنا ببخشند. قطعاً این خوب است که ما هر نشانه‌ای از امید را از دل ترس و تردید‌های خود احضار کنیم تا سایه یأس را از سرزمین ذهن و ضمیر خود بزداییم، اما رستگاری را نباید در چنگ زدن به آن‌ها بجوییم.

دنیای مدرن و زیست‌جهان آن بر عقلانیت و اراده بنا شده، نه اسطوره و نشانه. شکوه حیات جمعی ما با آگاهی و اراده به‌دست می‌آید، نه چنگ‌زدن به نماد‌های اسطوره‌ای. اسطوره را باید پاس داشت تا هویت تاریخی خود را در رخ آن به‌یاد آورد و از نشانه‌اش، نشاط آفرید، اما امید را باید به اراده فراخواند تا بر فراز آن بتوان فر و شُکوه حیات را ممکن کرد که شُکوه زیستن به‌قول شاملو یعنی: «جُستن، یافتن و آنگاه به اختیار برگزیدن و از خویشتنِ خویش بارویی پی‌افکندن»؛ باید پذیرفت که همای سعادت هر ملتی بیش از شُکوه نشانه‌ها، در شکفتن اراده‌هاست.

منبع: فرارو

کلیدواژه: قیمت طلا و ارز قیمت خودرو قیمت موبایل همای سعادت استخوان ها پرنده هما اسطوره ای محیط زیست

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۸۴۹۷۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حقایق مهم در مورد مصرف ویتامینها و مکمل ها که نمی دانید

به تازگی متخصصان ایده های جدیدی را درباره مصرف ویتامین ها ارائه داده اند و با استناد به آن ها متوجه می شویم که توصیه های آنان در مورد ویتامین نسبت به همیشه فرق می کند که حال در این قسمت برخی از این کشفیات پزشکان را در مورد مصرف ویتامین را برای شما فاش خواهیم کرد.

ویتامین C صرفا به شما ادرار سنگین را می دهد

به گزارش نمناک، محققات تحقیقات گسترده ای را در مورد چگونگی استفاده بدن از ویتامین C انجام داده اند. اگرچه که بعضی از این تحقیقات نشان می دهد که ویتامین C می تواند از ابتلا به بیماری هایی مثل سرطان جلوگیری کند و برای مشکلاتی مثل سرماخوردگی نیز بسیار مناسب است اما بهترین منبع دریافت آن استفاده از میوه و سبزیجات است و زمانی که دز مصرف ویتامین C بالا می رود، جذب آن پایین می آید و بیشتر آن همراه با ادرار از بدن خارج می شود.

پس استفاده از قرص ها و مکمل های ویتامین C را کنار بگذارید. به راحتی می توان مقدار مناسب این ویتامین را از میوه ها به دست آورد که برای خانم ها 75 میلی گرم و برای آقایان 90 میلی گرم در روز می باشد و از طرفی تنها 6 درصد از مردم جهان از کمبود ویتامین C رنج می برند و پس استفاده از مکمل آن فایده ای نخواهد داشت.

اگر هفته ای دوبار ماهی می خورید، نیازی به مکمل امگا 3 ندارید

افراد اغلب از پزشکان در مورد مکمل های امگا 3 سوال می پرسند. پزشکان بر این عقیده هستند که اسید چرب غیر اشباع در بسیاری از ماهی ها یافت می شود ، پس مصرف دو وعده ماهی در هفته می تواند ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهد اما مصرف بیش از این مقدار تفاوت خاصی را ایجاد نمی کند.

پس اگر کم ماهی می خورید، کاملا منطقی است که یک کپسول یک گرمی از روغن ماهی را در روز مصرف کنید، مخصوصا اگر بالای 40 سال سن دارید و مبتلا به مشکلات قلبی هستید اما در صورت مصرف دو وعده ماهی در هفته، از مکمل استفاده نکنید زیرا استفاده بیش از حد از امگا 3، کلسترول LDL را افزایش می دهد.

اگر پوکی استخوان ندارید، از قرص های کلسیم استفاده نکنید

همیشه به خانم ها گفته شده که برای محکم کردن استخوان ها از قرص های کلسیم استفاده کنند و بعضی از افراد سه یا چهار بار در روز از این مکمل ها استفاده می کنند.

اما عقیده اصلی پزشکان این است که اگر استخوان های سالمی دارید، هیچ نیازی به مکمل کلسیم ندارید، زیرا نه تنها هیچ کمکی به شما نمی کند، بلکه آسیب زننده نیز هست. کلسیم را می توانید از مواد غذایی مثل بروکلی، شیر، ماست و پرتقال دریافت کنید. شما تنها به 1000 میلی گرم کلسیم در روز نیاز دارید که در یک رژیم معمولی حدود 850 میلی گرم از آن دریافت می شود.

پس نتیجه می گیریم که اگر پوکی استخوان ندارید، هیچ نیازی به مصرف قرص کلسیم ندارید حتی اگر فقط 500 میلی گرم از آن را در طول روز از رژیم غذایی دریافت می کنید.

اگر زانو های ورم کرده و دردناک دارید، مکمل گلوکزامین یا کندرویتین را امتحان کنید ، این مکمل می تواند علائم پوکی استخوان را درمان کند.

شاید نمی دانستید که این مکمل برای عملکرد و بهبود درد استخوان و مفاصل مناسب است. پس اگر درد هایی را در زانو و استخوان های خود احساس می کنید، از مکمل گلوکزامین یا کندرویتین به مدت دو تا سه ماه استفاده کنید و اگر تغییر و بهبودی را احساس نکردید، یعنی مشکل شما ریشه دیگری دارد.

ویتامین D بیش از حد فروخته می شود

شاید مقالات زیادی را در مورد ارتباط بین کمبود ویتامین D و افزایش خطراتی مثل سرطان، حملات قلبی، عفونت ها، بیماری آلزایمر، بیماری های خود ایمنی، افسردگی و چاقی مطالعه کرده باشید اما این مقالات هیچ علتی را بیان نمی کنند.

اغلب ما نمی دانیم که ویتامین D چگونه در بدن عمل می کند و کار اصلی این ویتامین، محکم ساختن استخوان ها، بالا بردن جذب کلسیم می باشد اما استفاده بیش از حد از آن می تواند مشکلاتی مثل حالت تهوع، یبوست و ضعف را نیز ایجاد کند زیرا افزایش جذب کلسیم بیش از حد طبیعی می شود و فرد به مشکلات آن مبتلا می گردد.

پس بیشتر نوجوان در حالت طبیعی به این ویتامین نیاز ندارند اما بعد از سن 70 سالگی به علت نیاز استخوان ها و کمتر در معرض خورشید بودن، استفاده از مکمل ویتامین D توصیه می شود.

مکمل های فیبر می توانند مفید باشند اما هیچ دلیلی برای قطع سبزیجات نیستند

برای یک رژیم ایده آل سبزیجات را به اندازه کافی در وعده های غذایی جای دهید اما بیشتر افراد روزانه فقط 25 گرم فیبر دریافت می کنند و سعی دارند که این کمبود را با مکمل های فیبر جبران کنند و خیالشان از جبران آن راحت می شود اما مکمل های فیبر هرگز نمی توانند جایگزینی برای غذا های فیبردار، میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و گیاهان دو لپه ای شوند.

پس قبل از هرکاری سعی کنید که استفاده از فیبر را از غذاهای طبیعی داشته باشید اما اگر باز هم کمبود را احساس می کردید، می توانید از مکمل های 3 گرمی فیبر یک بار در روز استفاده کنید و بعد از سه روز می توانید استفاده از این مکمل ها را افزایش دهید اما باید وضعیت سلامتی و بیماری هایی مثل دیابت را نزد پزشک مشخص کنید که فیبر باعث کاهش قند خون و کاهش جذب داروها می شود.

دو ویتامین مفید اما حساس

همانطور که در مطالب قبلی سلامت نمناک توضیح دادیم دلایل زیادی وجود دارد که باید از ویتامین A و ویتامین E استفاده کنید اگرچه که مصرف قرص آن ها به تنهایی مفید نخواهد بود.

ویتامین A:مقدار زیاد از ویتامین A مضر است و این ازدیاد باعث حالت تهوع ، سردرد ، سرگیجه، کما و گاهی اوقات مرگ فرد می شود و هرگز به خانم های باردار توضیه نمی شود. مقدار زیاد این ویتامین برای خانم ها باردار باعث ناقص شدن نوزاد می شود.

ویتامین E:مصرف این مکمل به مقدار زیاد، خطر ابتلا به بیماری ها و حملات قلبی را افزایش می دهد پس اگر از وارفارین استفاده می کنید، احتمالا در خطر هستید. مکمل های آنتی اکسیدان مثل ویتامین E می تواند احتمال ابتلا به سرطان را کاهش دهد اما باید مراقب باشید که بیش از حد مصرف نکنید.

کانال عصر ایران در تلگرام